شاخص توده بدنی چیست؟

نمایه یا شاخص توده بدنی معادل فارسی عبارت (Body Mass Index) است که به صورت خلاصه به آن BMI گفته می‌شود. این شاخص از تقسیم وزن افراد (برحسب کیلوگرم) بر مجذور قد (قد ضربدر قد بر حسب متر) به دست می آید.

BMI دقیقا به چه دردی می خورد و چه کاربردی دارد؟

BMI راهی برای آگاهی از سطح تقریبی چربی بدن به روشی آسان و کاملا ارزان است. محاسبه شاخص توده بدنی به ما قدرت تشخیص اینکه آیا از محدوده وزنی سالمی برخوردا هستیم را می دهد.

به طور کل هرچقدر این شاخص بالاتر باشد نشان دهنده این است که  میزان چربی بدن بیشتر است و ریسک ابتلاء به برخی بیماری ها در نتیجه چاقی رو به افزایش است.

نتایج محاسبه bmi یا شاخص توده بدنی به چه معنا است؟

با اندازه گیری قد و وزن و قرار دادن آن در فرمول BMI عددی به دست می آید که میتواند به شما میزان سالم، نرمال بودن یا ناسالم بودن وزنتان را نشان دهد. متخصصات تغذیه با توجه به اعداد به دست آمده، ۶ محدوده وزنی مختلف از “کمبود وزن” تا چاقی بیمارگونه را دسته بندی کرده اند.

با کمک فرمول شاخص توده بدنی، BMI خود را به دست بیاورید و ببینید که عدد به دست آمده در این محاسبه در کدامیک از بازه های زیر قرار دارد و وزن شما سالم است یا ناسالم؟

وضعیت وزنی	محدوده شاخص توده بدنی
کمبود وزن	کمتر از ۱۸.۵
وزن ایده آل	۱۸.۵ – ۲۴.۹
اضافه وزن	۱۸.۵ – ۲۴.۹
چاقی	۲۵ – ۳۰

شاخص توده بدنی درسنین مختلف باید چه مقدار باشد؟

افراد در هر رده سنی بهتر است که شاخص توده بدنی یا BMI خود را در یک محدوده خاصی نگاه دارند. در جدول زیر BMI افراد در سنین مختلف از نوجوانی تا کهنسالی درج شده است. با توجه سن و سال خود ببینید که آیا در محدوده وزنی مطلوب و سالم قرار دارید یا خیر؟

BMI چه چیزهایی را به ما نشان نمی دهد؟

شاخص توده بدنی تنها یک معیار ساده و سطحی است و فقط وضعیت وزنی ما را نشان میدهد. و با اینکه میزان چربی بدن ما را نیز به صورت حدودی مشخص می کند اما نحوه توزیع چربی ها را نشان نمی دهد و همچنین تمایزی بین چربی و عضله قائل نیست.

برای مثال اگر ورزشکاری که به صورت حرفه ای ورزش میکند و بافت عضلانی قابل توجه (به همراه مقدار بسیار جزئی چربی داشته باشد) و شاخص توده بدنی این ورزشکار ۳۰ باشد، مطابق فرمول BMI باید ورزشکار چاق باشد. این درحالی است که ورزشکاران عضله بیشتری دارند و چاق نیستند.

چه کسانی باید شاخص توده بدنی خود را اندازه گیری کنند؟

البته تمام افراد جامعه بهتر است که به طور مرتب با کمک فرمول شاخص توده بدنی، BMI خود را به دست بیاورند تا بتوانند وزن خود را در محدوده سالمی نگاه دارند. با این حال افرادی که از نظر وزنی بسیار لاغر یا بسیار چاق هستند بهتر است که با جدیت بیشتری به دنبال محاسبه این شاخص باشند.

به طور خاص افرادی که اضافه وزن بالا و چاقی مفرط و بیماری هایی مانند دیابت نوع ۲، فشار خون بالا، مشکلات قلبی و عروقی، انواع سرطان ها، ناباروری و … دارند باید همواره خود را وزن کنند و BMI خود را به دست بیاروند و به دنبال راه کارهایی برای کاهش این شاخص باشند.

چگونه شاخص توده بدنی خود را کاهش دهیم؟

افرادی که کمبود وزن دارند برای بالا بردن وزن و رساندن آن به محدوده وزنی نرمال کار چندان دشواری ندارند. اما افرادی که شاخص توده بدنی بالای ۳۰ و گاها ممکن است بالای ۴۰ داشته باشند، کار بسیار سختی برای کاهش وزن دارند.

این افراد احتمالا به تنهایی قادر به کاهش وزن و لاغر شدن نیستند و به کمک متخصصان تغذیه و جراحان لاغری نیاز دارند. در کنار این ها، باید یک رژیم غذایی و سبک زندگی سالمی نیز داشته باشند.

روش های زیر بهترین راه کارها برای کمک به کاهش وزن در افراد چاق است و در ترکیب با هم می توانند در مدت زمان بسیار اندک و در بهترین و ایمن ترین حالت وزن افراد چاق را کم کنند.

۱.به عمل جراحی لاغری فکر کنید

روش های مرسوم لاغری مانند ورزش یا رژیم لاغری به سختی میتواند به کاهش وزن افرادی که شاخص توده بدنی بالا ۴۰ دارند کمک کند. بنابراین باید یک روش اصولی دیگر مانند عمل جراحی لاغری باشد که بتواند به صورت ایمن و عمل های زیر گزینه های جراحی لاغری برای کاهش وزن موثر هستند که توسط یک جراح لاغری انجام داده می شوند. بیخطر به کاهش وزن این افراد کمک کند.

۲.به طور منظم ورزش کنید

ورزش کردن از مهمترین اصول لاغری و کاهش وزن است که همه باید به آن توجه کنیم. ورزش های زیر کمک زیادی به کاهش وزن می کنند:

• شنا
• وزنه برداری
• دوچرخه سواری
• دومیدانی
• فعالیت های معمولی مانند دراز و نشست، شنای سوئدی و …

۳.رژیم لاغری مناسبی انتخاب کنید

ورزش کردن به تنهایی نمی تواند به کاهش بی ام آی کمک کند. شما باید حتما یک رژیم لاغری مناسب خود داشته باشید. در مورد رژیم های غذایی زیر با متخصص تغذیه یا جراح لاغری خودتان صحبت کنید:

• رژیم لاغری سریع
• رژیم لاغری ۷ روزه
• رژیم کم کربوهیدرات
• رژیم لاغری کتوژنیک
• و …

بیشتر بخوانید: رژیم لاغری یک ماهه

۴.خواب کافی داشته باشید

خواب کافی برای بهبود عملکرد تمامی اعضا و ساختارهای بدن لازم است. کمبود خواب از جمله عوامل افزایش وزن و چاقی است و کسانی که می خواهند به کاهش عدد به دست آمده در محاسبه bmi یا شاخص توده بدنی خود اقدام کنند باید حتما خواب کافی داشته باشند. برای داشتن یک خواب کافی موارد زیر را امتحان کنید:

• در ساعات مشخصی بخوابید و بیدار شوید
• استرس خود را کاهش دهید
• از ۲ ساعت پیش از خواب چیزی نخورید
• شام سبک بخورید
• به اندازه کافی در معرض نور خورشید باشید
• تماشای تلوزیون هنگام خواب را فراموش کنید
• و …

۵.استرس خود را کاهش دهید

استرس باعث افزایش میل به پرخوری در افرد چاق می شود. هرچه بیشتر بتوانید سطح استرس خود را کنترل کنید بهتر می توانید به کاهش وزن و پایین آوردن BMI خود کمک کنید. برای کاهش سطح استرس خود اقدامات زیر را انجام دهید:

• مدیتیشن کنید
• از روانشناس کمک بگیرید
• درباره مدیریت استرس مطالعه کنید
• برنامه ریزی کنید و به زندگی خود نظم دهید
• داروهای گیاهی آرام بخش را امتحان کنید
• و ..

۶.میوه و سبزیجات را در برنامه غذایی خود داشته باشید

خوردن میوه و سبزیجات حتما برنامه غذایی افراد چاق گنجانده شود. میوه و سبزیجات هم انرژی بدن را تامین می کنند و هم کالری کمی دارند. آن ها همچنین به شدت به افزایش مدت زمان سیری و کاهش گرسنگی کمک می کنند. میوه و سبزیجات زیر به کاهش وزن کمک زیادی می کنند و باعث میشود که در محاسبه bmi محدوده وزنی مناسبی به دست بیاورید:

• کاهو و کلم
• سیب و موز
• پرتقال و سایر مرکبات
• آووکادو
• گلابی
• و …

۶.درباره کاهش وزن بیشتر بخوانید

با بالابردن سطح آگاهی خود امسله چاقی و جستجو در منابع مختلف می توانید بهتر و آسان تر به کاهش وزن و پایین آوردن شاخص توده بدنی خود کمک کنید. برای این منظور اقدامات زیر را انجام دهید:

• از متخصصان تغذیه مشورت بگیرید
• در اینترنت جستجو کنید
• کتاب ها و مجلات تغذیه و مرتبط با چاقی را بیشتر بخوانید
• به طور منظم اقدام به محاسبه bmi کنید
• سری به مقالات سایت دکتر عنبرا بزنید