دستور assert در زبان برنامه‌نویسی پایتون یک دستور کنترلی است که برای بررسی صحت فرضیه‌ها و ادعاهایی که در حین برنامه‌نویسی ایجاد می‌شوند، استفاده می‌شود. این دستور به صورت یک عبارت شرطی نوشته می‌شود و در صورتی که شرط توسط assert بررسی شده، صحیح باشد، برنامه به طور عادی ادامه می‌یابد؛ اما در صورتی که شرط نادرست باشد، برنامه با یک خطای AssertionError متوقف می‌شود.
با استفاده از دستور assert می‌توانیم در هنگام توسعه و پیاده‌سازی برنامه، فرضیه‌ها و فرضیاتی که می‌خواهیم در کدهایمان اعلام کنیم را بررسی کنیم. این کار باعث می‌شود که در صورتی که فرضیه‌ای که در کدمان قرار دارد نادرست باشد و خطاهایی در برنامه به وجود بیاید، مشکلات بیشتری را متوقف کنیم. به عبارتی، با استفاده از assert می‌توانیم در هنگام اجرای برنامه، شروطی را بررسی کنیم که باید در هر صورت برقرار باشند.
نحوه استفاده از دستور assert در پایتون به صورت زیر است:
assert شرط, پیام خطا
در اینجا، شرط یک عبارت بولی است که باید بررسی شود و در صورتی که این شرط نادرست باشد، پیام خطا نمایش داده می‌شود. پیام خطا اختیاری است و در صورتی که مقدار آن مشخص نشده باشد، پیام پیشفرض “AssertionError” نمایش داده می‌شود.
مثال‌های زیر نحوه استفاده از دستور assert را نشان می‌دهد:
مثال ۱:
x = 5
assert x == 5
در این مثال، فرضیه x == 5 بررسی می‌شود. اگر مقدار x برابر با 5 نباشد، برنامه با خطای AssertionError متوقف می‌شود.
مثال ۲:
x = 5
assert x % 2 == 0, “عدد x باید زوج باشد”
در این مثال، فرضیه x % 2 == 0 بررسی می‌شود و در صورتی که این فرضیه نادرست باشد، پیام “عدد x باید زوج باشد” نمایش داده می‌شود.
در نهایت، استفاده از دستور assert برای اعتبارسنجی برنامه و جلوگیری از ایجاد خطاها در طول اجرای برنامه بسیار مفید است. با استفاده از این دستور، می‌توانیم در هنگام توسعه و تست برنامه، شرایطی را که باید به آنها پایبند باشیم را بررسی کنیم و از رخداد خطاهای غیرمنتظره جلوگیری کنیم.
